İSKAN BELGESİ-YAPI KULLANMA BELGESİ

Yapı Kullanma İzni Nedir?

Yapının ilgili idarece denetlendiğini gösteren belgedir. Yapının imar mevzuatına uygun biçimde tamamlanması üzerine, yapı sahibinin, proje müellefinin, yapı yüklenicisinin, şantiye şefinin, yapı denetim kuruluşu yetkilisinin, yapılan yapının fen ve sanat ile yürürlükteki mevzuata uygun olarak ilgili idarece düzenlenen ve yapının kullanılmasına izin verildiğpini gösteren belgeldir. Yapı kullanma izni bir yapının ruhsat ve eklerine uygun olarak yapıldığını ve tamamlandığını gösterir.

Yapı kullanma izni verilmeden önce yapı sahibi tarafından yapıda kat irtifakı tesis edilir ve cins tashihi yapılır. Yapı kullanma izin belgesi düzenlenebilmesi için, yapı denetim sorumluları ve proje müellefi tarafından, parselin son durumunu gösterir plankotesi ile yapının yapı uygulama projesine uygun olup olmadığı, standartlara uygun malzeme kullanıp kullanılmadığı, yapının belirtilen standarlara uygun inşa edilip edilmediğini tespite yarayan malzemelerin standarlara uygun olup olmadığı hakkındalaboratuvar test sonuçlarının ilgili standart ve mevzuata ilgisi de kurularak laboratuar test sonuçlarını belirtir form eşliğinde rapor hazırlanır. Bu rapor hazırlanmadan yapı kullanma izni verilemez. Devlet, denetim amacına yapıları izne bağlayarak ancak ulaşabilir. Denetim yoluyla çarpık kentleşmenin getireceği kamusal tehlikeler önelebilir. Bu nedenle yapı yapmak izne bağlıdır.

İzin verilerek denetim sona erer mi? Yapı kullanma izin belgesinin Kanun ve Yönetmelik  hükümlerine uygun olarak düzenlenmediği her zaman incelenebilir. İnşaat tamalanamasına rağmen yapı kullanma izni aldığı tespit edilebilir. Bu durumda yasal yaptırımların uygulanmasına geçilebilir. Yapıya başlama süresi ruhsat tarihinden itibaren iki yıldır. Bu süre içinde yapıya başlanmazsa veya yapıya başlanıp da her ne nedenle olursa olsun, başlama sğresiyle birlikte beş yıl içinde bitirilmezse verilen ruhsat hükümsüz sayılır. Bu durumda yeniden ruhsat alınması zorunludur.  

Yapının yapımını filen bitirilmesiyle yapım süreci hukuken bitmiş olmaz. Yapım biten yapının “ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından sakınca görülmediğinin saptanması gerekir.

Yapı kullanma izninin almasıyla, inşa edilmekte olan bina “yapı” halini alır. Başka bir anlatımla, bir eser ancak bu belgenin alınmasıyla yapı olduğu kabul edilir.

İlgili idareden kullanma izni almayan yapılar, kural olarak kullanılamaz.

Kullanma izni alınmamış yapı, yasa gereği henüz bitmemiş sayılır.

Kullanma izni olmayan yapılar, kimi hizmetlerden yararlanma hakkına da sahip olmazlar: “Kullanma izni verilmeyen ve alınmayan yapılar izin alınıncaya kadar elektrik, su ve kanalizasyon hizmetlerinden ve tesislerinden faydalandırılmazlar.” (İmar K. Md. 31).

Yapıda işyeri açılabilmesi için gerekli olan işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi de yapı kullanma izni alınması koşuluna bağlıdır. Yapı kullanma izni bulunmayan yapıdaki bir işyerinin “işyeri açma ve çalışma ruhsatı” iptal edilir.

Yapı kullanma izninin sadece yapının kullanılmasına izin verir, kullanım amacı ve işlevine karışmaz. Yapı kullanma izni, yapının belli bir kullanım biçimine ilişkin bir izin değil, yapının yapı ruhsat ve eklerine uygun yapıldığını ve bu nedenle kullanılmasında sakınca bulunmadığını saptayan bir belgedir. Bundan dolayıdır ki, kullanma amacına aykırılıktan dolayı imar Kanunu md. 32 uygulanmayacaktır.

İskan Belgesi İçin Yapının Tamamlanmış Olması mı Gerekmektedir?

İnşaatın bitme gününün kullanma izninin verildiği tarih olduğuna ilişkin yasa kuralı, doğacak uyuşmazlıkları önlemeye yönelik olup yapı kullanma izni alınmasından sonra hukuki sorumluluğun ve hakların doğacağına ilişkin bir düzenlemedir.
Kullanma izin belgesi binanın en son bittiği tarihi gösterir. İlgililer tarafından yapının daha önceki bir tarihte bittiğinin maddi delillerle ispati olanaklıdır.
Yapı tamamlandığında tamamının veya kısmen kullanılabilen bölümleri tamamlandığında bu bölümlerin kullanılabilmesi için, inşaat ruhsatın veren belediye veya valilikten izin alınması gerekir (imar K. md. 30/1, Yönetmelik md. 64/1).
Yapı ruhsatını veren idareden verilen kullanma izni, yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğunun ve kullanılmasında fen bakımından sakınca olmadığının Devlete kabulü anlamına gelir. Kullanma izni verilmekle, yapının tamamen ya da kısmen bitirilmesinin ruhsat ve eklerine uygun bulunduğu ve yapının kullanılmasında teknik ve sağlık bakımlarından sakınca bulunmadığı kabul edilmiş olur.
Tamamlanmamış bir yapı için yapı kullanma izni düzenlenemez.
İptal edilen yapı iznine dayanarak yapılan ilave inşaat imalatlarına kullanma izni verilemez, bunların yıkılması gerekir.
Geçerli bir yapı izni bulunmayan yapılara, kullanma izni verilemez.
izin almadan yapılan yapılara izin vermek gerektiğinde, durum, izin verme tarihinde yürürlükte olan mevzuat ve plan hükümlerine göre değerlendirilecektir.